Rowery MTB dostępne w sklepie IMMOTION to jedne z najczęściej poszukiwanych przez klientów modeli jednośladów. Jeszcze kilka lat temu uważano je za najbardziej wszechstronne pojazdy, bo przecież skoro rower poradzi sobie nawet z górzystym, trudnym terenem, to z łatwością pokonamy na nim też utwardzone miejskie ścieżki czy podmiejskie trasy. Teoretycznie jest to prawda ? na ?góralu? da się pojechać wszędzie, choć nie zawsze będzie to wygodne. Dziś jednak skupimy się na wadach i zaletach różnych modeli w odniesieniu do ich pierwotnego przeznaczenia, jakim jest intensywna jazda po górach. Jak dobrać koła i jaki model będzie odpowiedni do naszego typu jazdy? Sprawdźmy!
Spis treści:
Definicja ?górala?
Na co wpływa dobór rozmiaru kół?
Podkategorie ?górali? - którą wybrać?
Co to znaczy MTB, czyli jak zdefiniować rower górski? Odpowiadają specjaliści ze sklepu IMMOTION
Specjaliści ze sklepu IMMOTION sugerują, że artykuł dotyczący rowerów MTB warto rozpocząć od odpowiedzi na pytanie ?co to właściwie znaczy??. O ile o ?góralu? słyszał chyba każdy, o tyle trzyliterowy skrót jest znany raczej pasjonatom jazdy na jednośladzie, którzy mają do czynienia z tą tematyką na co dzień. Kryje się za nim jednak po prostu termin mountain terrain bike, czyli angielskie słowa opisujące rower do jazdy po terenach górskich. Sama nazwa okazuje się więc być już dość obszerną definicją. Przyjrzyjmy się jednak omawianym modelom nieco bliżej i sprawdźmy, jakie charakterystyczne cechy budowy pozwalają odróżnić ?górala? od pozostałych typów jednośladów.
Geometria i konstrukcja ramy
W przypadku rowerów MTB jedną z najważniejszych cech, które pozwalają odróżnić model niemal na pierwszy rzut oka, jest charakterystyczna geometria ramy. Płaski kąt między osią główki ramy, który w najnowszych modelach nie przekracza już raczej 70 stopni i strome kąty między rurą podsiodłową (a więc i sztycą) a ziemią utrzymywane przez większość producentów na poziomie około 75 stopni pozwalają na bardziej równomierne dociążenie obu kół, co ułatwia utrzymanie kontroli nad pojazdem nawet podczas szybkich zjazdów czy trudnych zakrętów.
Typowa geometria ?górali? wymusza jednak na jadącym utrzymanie mocno pochylonej do przodu sylwetki, co ma znaczenie przede wszystkim dla tych miłośników kolarstwa, którzy myślą, że jest to wszechstronny model jednośladu, który sprawdzi się w każdych warunkach. Oczywiście parametry pozwalają nam tu na jazdę po właściwie każdym podłożu, więc w teorii możemy oczywiście podróżować po utwardzonych miejskich ścieżkach, prowadzących nas do szkoły czy do pracy. Niemniej jednak silnie pochylona pozycja na dłuższą metę może być na takich trasach bardzo niewygodna. Dlatego też jeżeli chcemy jeździć po górach i po mieście, warto zastanowić się nad zakupem drugiego jednośladu, będącego jednym z typowo miejskich modeli.
Osprzęt
MTB charakteryzuje się również określonym typem osprzętu. Dla większości modeli typowy jest przede wszystkim amortyzowany przedni widelec. Niektórzy producenci proponują nam też rozwiązania uwzględniające tylne amortyzatory. W najnowszych modelach najczęściej znajdziemy także hydrauliczne lub mechaniczne hamulce tarczowe, które praktycznie całkowicie wyparły już hamulce obręczowe typu V-Brake pojawiające się tylko w modelach z niższej póki. Hamulce tarczowe mają tutaj tę ogromną zaletę, że świetnie radzą sobie w każdych warunkach atmosferycznych, a przy tym są odporne na rozcentrowanie obręczy koła. Poza tym mają one lepszą modulację, dzięki czemu siłę hamowania możemy tu dowolnie zwiększać lub zmniejszać, odpowiednio dociskając klamkę, a tym samym płynnie przechodząc do coraz wolniejszej jazdy.
Jeśli już o osprzęcie mowa, warto przyjrzeć się również kwestii przełożeń. Typowe modele MTB, przystosowane do jazdy w trudnym terenie, wyposaża się zwykle w kasety o 8-12 przełożeniach i mechanizmach korbowych z jedną, dwiema lub trzema zębatkami, dzięki czemu zyskujemy duży zakres możliwych przełożeń, które sprawdzą się podczas stromych zjazdów, trudnych podjazdów i jazdy po stosunkowo prostym terenie.
Koła i opony
Niemniej istotną kwestią, jeśli chodzi o budowę MTB, są koła wyposażone w łatwo rozpoznawalne szerokie bieżnikowane opony. Uniwersalne opony stosowane w ?góralach? wymagają przynajmniej średniej wysokości twardego bieżnika, który pozwoli zarówno na utrzymanie odpowiedniej przyczepności, jak również nie będzie przyczyną powstawania nadmiernych oporów toczenia. W przypadku rowerów przystosowanych do intensywnej jazdy po trudnym, górskim terenie, najważniejszy jest jednak nie bieżnik, lecz odpowiedzialna za wytrzymałość na pęknięcia i przebicia osnowa. Jest to tkana z włókien część będąca wewnętrzną warstwą każdej opony, której zadaniem jest wzmocnienie gumowej konstrukcji. Jej gęstość wyraża się w jednostce TPI (threads-per-inch), czyli w liczbie nitek przypadających na każdy cal kwadratowy wykorzystanej w roli osnowy tkaniny. Jeśli chodzi o MTB, gęstość osnowy powinna znajdować się na poziomie od minimum 60 aż do około 120 TPI. Warto jednak pamiętać, że w tych jednośladach niekiedy stosuje się inną warstwę osnowy na czole opony, a inną po jej bokach, co wyjaśnia, dlaczego na niektórych modelach opon znajdziemy dwie różne liczby TPI.
Sklep IMMOTION wyjaśnia: kiedy wybrać rower MTB z kołami 26 cali, a kiedy 27,5 lub nawet 29 cali?
Dostępne także w sklepach rowerowych IMMOTION rowery MTB różnią się nie tylko rozmiarem ramy, ale też rozmiarem kół: choć do niedawna królowały tylko koła o średnicy 26 cali, dziś można kupić przede wszystkim takie o średnicy 27,5 lub 29 cali. Jaki wpływ ma dobór rozmiaru kół na komfort jazdy i czy istnieją sytuacje, w których sprawdzą się tylko mniejsze średnice, albo takie, w których koniecznie powinniśmy zdecydować się na dwudziestki dziewiątki? Zobaczmy!
26 cali
Ten do niedawna najpopularniejszy rozmiar dziś niemal całkowicie wyszedł już z mody, a nowe modele ?górali? zwykle wyposażane są już w koła o większych średnicach. Co prawda, mniejsze koła były bardziej zwrotne i lżejsze, co w przypadku rowerów MTB miało dość duże znaczenie. Niemniej jednak 26-calowe obręcze sprawiały też, że rowery charakteryzowały się mniejszą przyczepnością, a co za tym idzie znacznie obniżonym komfortem jazdy. Dziś nowe dwudziestki szóstki znajdziemy już właściwie tylko w dziale pierwszych rowerów górskich dla dzieci.
29 cali
W historii rowerów MTB koła aż 29-calowe to stosunkowo nowy wynalazek. Po raz pierwszy wyposażone w nie modele zaczęły pojawiać się w szerokiej produkcji na początku XXI wieku, jednak z początku nie wzbudzały one zaufania ani producentów, ani klientów przyzwyczajonych do znacznie mniejszych kół 26-calowych. Przyjęły się jednak ze względu na znacznie większy komfort jazdy, gwarantowany przez duże koła, które pod mniejszym kątem nacierają na wszelkie przeszkody i nierówności terenu. Dzięki temu powodowane przez nie wstrząsy są mniej odczuwalne dla użytkowników jednośladu. Koła 29-calowe świetnie radzą sobie także na nieutwardzonym podłożu, więc choć są mniej zwrotne niż modele o mniejszych średnicach, mają dziś wielu zwolenników, którzy nie wróciliby już nigdy nie tylko do kół 26-calowych, lecz nawet do tych o średnicy 27,5 cala. 29 cali gwarantuje bowiem pewność, przyczepność i stabilność nawet na najbardziej wyboistej drodze i z pewnością spełni oczekiwania tych, którzy najchętniej wybieraliby najkrótszą trasę na przełaj niezależnie od terenu, po jakim taka trasa prowadzi.
27,5 cala
27,5-calowe koła pojawiły się na rynku MTB jeszcze później niż dwudziestki dziewiątki, niejako w ramach kompromisu pomiędzy najpopularniejszymi dotychczas 26'' i nowoczesnymi 29''. Łączą więc w sobie zalety obu poprzedników, czyli stosunkowo wysoką zwrotność oraz mniejszy kąt napierania na przeszkody na nierównej drodze, który skutkuje mniejszą odczuwalnością spowodowanych zetknięciem z przeszkodą wstrząsów. Specjaliści uznają dziś właśnie ten rozmiar koła za najlepszy dla kolarzy, którzy uwielbiają agresywną, szybką jazdę po niekoniecznie najprostszej trasie, lecz z pewnością z wieloma skokami i pokonywaniem przeszkód dzięki niemal przelatywaniu ponad nimi.
Rowery MTB: dirt, street, full, downhill, xc... Specjaliści ze sklepu IMMOTION odpowiadają, jak wybrać ten właściwy!
Specjaliści ze sklepu IMMOTION podkreślają, że w dobie funkcjonowania licznych podkategorii, wybór właściwego roweru MTB jest kluczowy ? do innej jazdy służy dirt street, a jeszcze do innej jednoślady typu full takie jak downhill czy xc. Co oznaczają te wszystkie nazwy i czym różnią się modele ?górali? dostępnych dziś na rynku? Zobaczmy!
Dirt, zwany też streetem
Rowery dirt, zwane też dirt streetami lub po prostu streetami, to połączenie MTB z BMX-em. Większość z nich ma 26-calowe, wyposażone w grube opony, oraz małe, czyli 12-15-calowe, wytrzymałe ramy i sztywne widelce bez amortyzatorów. Wykorzystuje się je przede wszystkim do wykonywania różnego rodzaju trików, skoków i powietrznych ewolucji na rowerze. Streety mają więc podobne zastosowanie, co BMX-y. Ten rodzaj sprawdzi się przede wszystkim jako rower typowo wyczynowy, przeznaczony do wykonywania trików w skateparkach czy na specjalnych rowerowych rampach.
MTB typu full ? czyli downhill, xc, a może all-mountain?
Kategoria rowerów MTB full obejmuje wszystkie typy rowerów wyposażone w pełną amortyzację. Amatorom zwykle wystarcza ta informacja, lecz specjaliści radzą przyjrzeć się bliżej różnicom pomiędzy poszczególnymi fullami ? to one zadecydują bowiem o tym, który model powinniśmy wybrać!
Downhill
Rowery downhillowe to jedne z najbardziej wyspecjalizowanych MTB dostępnych obecnie na rynku. Jak możemy domyślać się już po nazwie, służą one przede wszystkim do... jazdy w dół. Fani downhilla twierdzą, że endorfiny, jakie wyzwalają się podczas zjazdów po najbardziej stromych zboczach są warte każdych pieniędzy wydanych na sprzęt. To ważna informacja ? rowery tego typu faktycznie nie należą do najtańszych. Należy jednak podkreślić, że ich cena wynika przede wszystkim z najwyższej jakości zastosowanych elementów, które muszą wytrzymywać ogromne przeciążenia, jakim ulegają jednoślady podczas tak ekstremalnych zjazdów. Typowe ?zjazdówki?, jak brzmi potoczna nazwa rowerów downhillowych, często wyposażane są także w amortyzatory dwupółkowe, pozwalające na osiągnięcie skoku o wysokości nawet 200 mm. Warto jednak pamiętać, że rowery zjazdowe są bardzo słabe w podjazdach, przez co wiele bike parków z trasami przygotowanymi specjalnie dla downhillowców posiada wyciągi, którymi wraz z rowerem można wjechać na górę, z której następnie zjedziemy na rowerze. Nie jest to więc z pewnością model dla każdego.
XC
Modele XC, zwane niekiedy również mianem cross-country, są na rynku dostępne zarówno w wersji full, czyli z pełną amortyzacją, jak również w wersji hardtailowej, czyli ze sztywnym tyłem i amortyzatorem wyłącznie w przednim widelcu. Wersje full modeli XC pojawiły się jednak później niż hardtaile, niejako w odpowiedzi na coraz trudniejsze i bardziej wyboiste trasy podczas wyścigów pucharowych i olimpijskich. Przy pełnej amortyzacji (o stosunkowo niewielkim zakresie skoku obejmującym 80-120 mm) cross-country zachowują jednak bardzo niską jak na MTB wagę ? średnio około 10 kg ? która w wyścigach może mieć kluczowe znaczenie dla wyników. Standardem w większości dobrych modeli są lekkie koła z karbonowymi obręczami i oponami z najwyższej półki. Do tego karbonowa rama o geometrii wymuszającej bardzo mocne pochylenie sylwetki podczas jazdy i jesteśmy gotowi. Teoretycznie XC są więc bardziej uniwersalne, lecz wysokiej klasy ultralekki osprzęt niestety również swoje musi kosztować. Jeżeli planujemy rozpoczęcie profesjonalnej kariery w wyścigach modele cross-country będą więc właściwym wyborem, ale jeżeli szukamy stosunkowo prostego i niezbyt drogiego jednośladu do rekreacyjnych górskich wypadów, warto zerknąć jeszcze na inne kategorie.
All-mountain
Jednym z najbardziej uniwersalnych modeli MTB dostępnych dziś na rynku są bez wątpienia rowery all-mountain, zwane niekiedy po polsku ścieżkowymi. Według producentów to właśnie one są odpowiedzią na potrzeby miłośników amatorskiej jazdy górskiej, którzy chcą czerpać radość z przejażdżek po wyboistych trasach bez ograniczania się do konkretnej dyscypliny czy stylu jazdy. W kategorii all-mountain znajdziemy oczywiście w pełni amortyzowane modele MTB o kołach 27,5- lub 29-calowych. W razie potrzeby przy bardziej stromych podjazdach przednie amortyzatory w niektórych modelach można jednak skrócić, co pozwala łatwiej pokonywać wysokie wzniesienia.
All-mountain ma również do zaoferowania czynnik, który często jest kluczowy dla osób niebędących profesjonalistami. Mianowicie geometria jego ramy nie wymusza aż tak silnego pochylenia sylwetki jak w przypadku XC. Oczywiście sylwetka użytkownika nie jest tu wyprostowana aż tak jak w przypadku rowerów miejskich, niemniej jednak nawet niewielka zmiana kąta jest w tym kontekście ważna dla osób, które wolą jazdę raczej rekreacyjną niż wyścigową. Dzięki innej geometrii wygodnie możemy więc pokonywać nawet wielokilometrowe trasy po podmiejskich bezdrożach, lasach czy pagórkach. All-mountain jest więc dobrym rozwiązaniem dla tych, którzy chcieliby mieć jeden rower ? i do intensywnej jazdy po górach, i na weekendowe wypady za miasto, a być może nawet do jazdy po mieście.
