Sram ? co poza przerzutkami oferuje nam firma produkująca osprzęt rowerowy i dlaczego stała się głównym konkurentem Shimano na rynku?

Sram, firma zajmująca się produkcją osprzętu rowerowego, powstała w 1987 roku w Stanach Zjednoczonych. Na początku swojej działalności zajmowała się wyłącznie produkcją manetek obrotowych z serii GripShift, jednak w ciągu kolejnych lat zdołała przejąć wiele innych marek, stając się głównym konkurentem japońskiego Shimano na rynku. Czym charakteryzują się zatem tak popularne produkty marki Sram, czy różnią się znacząco od produktów konkurencyjnego Shimano i jakie artykuły firma posiada w swojej ofercie?

Spis treści
Osprzęt rowerowy Sram - co znajdziemy w ofercie?
Kasety firmy Sram
Manetki firmy Sram
Piasta rowerowa w ofercie Sram
Hierarchia przerzutek Sram
Grupy szosowe i MTB w ofercie Sram
Sram GX Eagle

Osprzęt rowerowy Sram ? jakie części i pod jakimi markami znajdziemy w ofercie firmy?

Produkcję osprzętu rowerowego firma Sram rozpoczynała w 1987 roku od jednego artykułu, a mianowicie od manetek obrotowych GripShift. Produkt ten dzięki swojej funkcjonalności i ergonomii stał się pierwszym powodem, dla którego rowerzyści zaczęli w ogóle rozważać wybór artykułów innego producenta niż wiodąca na rynku japońska firma Shimano. Lata rozwoju i sukcesów doprowadziły jednak do szerokiego rozwinięcia oferty Sram. Poza kultowymi już GripShiftami produkuje ona właściwie niemal wszystkie istotniejsze części eksploatacyjne, czyli:

• kasety,
• manetki,
• przerzutki przednie,
• przerzutki tylne,
• korby,
• piasty przednie
• piasty tylne,
• łańcuchy.

Firma Sram oferuje swoje produkty pod kilkoma markami, w zależności od typu osprzętu. Pod nazwą Sram znajdziemy przerzutki, łańcuchy, kasety, manetki oraz piasty wielobiegowe. Poza tym możemy spotkać się z produktami marek przejętych w ostatnim czasie, które jednak nadal funkcjonują pod swoimi wcześniejszymi nazwami. W ofercie Sram znajdziemy zatem produkty marek takich jak:

• Truvativ ? ta marka odpowiedzialna jest za mechanizmy korbowe, pedały oraz osprzęt szosowy, czyli kierownice, mostki i sztyce,
• Rock Shox ? jest to marka zajmująca się produkcją amortyzatorów rowerowych,
• Zipp ? ta nazwa kryje dział Sram odpowiedzialny za koła i osprzęt szosowy.
• Quarq ? zaawansowana elektronika pomiarowa i systemy trackingowe dla rowerzystów

Jakiego rodzaju kasety produkuje firma Sram?

Firma Sram ma w swojej ofercie między innymi kasety rowerowe, czyli zespoły kół zębatych odpowiedzialne za przekazywanie napędu za pomocą dopasowanego łańcucha na tylne koło. Podobnie jak w przypadku kaset innych producentów, kasety Sram składają się zwykle z 3-11 zębatek o liczbie zębów od 11 do maksymalnie 42 w największych kasetach przeznaczonych dla rowerów MTB. Kasety połączone są z zewnętrznym systemem zmiany biegów, czyli z popularnymi przerzutkami, dzięki czemu pozwalają na dopasowanie biegu do trudności terenu. Na najmniejszych zębatkach osiągniemy bowiem najszybciej najwyższą prędkość. Będzie to jednak możliwe tylko w dobrym terenie, czyli na przykład na stosunkowo prostej i utwardzonej drodze. W przypadku piaszczystego podłoża i terenów pagórkowatych o wiele łatwiej będzie nam się jechało na największej zębatce, choć na pewno nie uda nam się dzięki niej zbyt szybko nabrać dużej prędkości. Pokonanie trudnego elementu trasy stanie się jednak zdecydowanie znacznie bardziej komfortowe i mniej wyczerpujące.

Ostatnią innowacją są grupy napędu Sram Eagle, wyposażone w dwanaście biegów w kasecie, z rozpiętością przełożeń aż 500% (zakres 10-50 zębów). Sram tłumaczył wprowadzenie dodatkowego biegu chęcią zwiększenia przydatności i elastyczności napędów z jedną zębatką przy korbie, eliminując ostatecznie wszelkie argumenty przemawiające za stosowaniem przedniej przerzutki. Dziś komponenty z technologią Eagle dostępne są w trzech grupach: XX1 Eagle, X01 Eagle oraz GX Eagle. Szczytowym osiągnięciem jest kaseta XG-1299, w której jedenaście zębatek wycięto w technologii X-Dome z pojedynczego kawałka wysoko wytrzymałej stali Cr-Mo, a największy tryb 50 z. wykonano z lekkiego stopu aluminium. Kaseta jest bardzo trwała, ale zarazem bardzo droga ? jej koszt to ok. 1800 zł.

Kasety produkowane przez Sram są wykonane z najwyższej jakości metali, aby zapewnić najwyższą wytrzymałość produktu przy maksymalnie obniżonej wadze elementu. Dlatego części kasety wymagające największej wytrzymałości i poddawane działaniu największej siły w czasie jazdy wykonuje się zwykle ze stopów stali lub nawet tytanu. Inne elementy, takie jak pająki największych zębatek, które mogłyby mieć znaczny wpływ na zwiększenie wagi kasety, produkuje się ze stworzonych w nowoczesnej technologii stopów aluminium. Pozwala to na osiągnięcie minimalnej wagi kasety Sram przy zachowaniu najwyższego stopnia jej wytrzymałości.

Wśród jakich manetek firmy Sram możemy wybierać i czym różnią się one od produktów Shimano?

Manetki firmy Sram różnią się od produktów tego samego typu jedną wyjątkowo istotną kwestią. Mianowicie Shimano ma w swojej ofercie wyłącznie manetki i przerzutki dopasowane do standardu 1:2. Oznacza to, że w produktach Shimano jeden milimetr naciągnięcia linki oznacza przesunięcie ramienia przerzutki o dwa milimetry. W przypadku większości manetek i przerzutek Sram standard wynosi natomiast 1:1, czyli jeden milimetr naciągnięcia linki przesuwa korbę przerzutki również o jeden milimetr. Manetki Shimano nie będą zatem działać odpowiednio z przerzutkami Sram. Istnieją jednak modele manetek Sram, które będą kompatybilne z przerzutkami Shimano, bowiem Sram posiada w swojej ofercie manetki dopasowane do standardu 1:2, co pozwala na połączenie ich z przerzutkami Shimano produkowanymi w tym samym standardzie.

Wśród manetek firmy Sram, poza znanymi nam już manetkami GripShift, od których rozpoczęła się działalność Sram, znajdziemy dziś także wiele innych modeli. Manetki, czyli części odpowiedzialne za zmianę biegu w rowerze, dzielą się na dwie kategorie. GripShift stanowi przykład pierwszej z nich, czyli manetek obrotowych. W ich przypadku, zmiana biegu następuje po przekręceniu rączki. Korzystanie z nich przypomina zatem używanie manetki gazu w motorze. Najistotniejszą kwestią przemawiającą za manetkami obrotowymi jest szybkość zmiany wielu biegów na raz, zarówno w górę, jak i w dół. W zawodach sportowych często oznacza to możliwość jeszcze lepszego przyspieszenia na wyjściach z zakrętów, czy na zjazdach. Teoretycznie nie trzeba zmieniać chwytu kierownicy, by jednak przekręcić manetkę precyzyjnie potrzeba dokładnie odmierzonego ruchu, co w przypadku jazdy w wyboistym terenie jest bardzo trudne. Znacznie bardziej rozpowszechnione są manetki cynglowe, wyposażone w dwie osobne dźwignie do zmiany biegów w górę i w dół, obsługiwane kciukiem. Sram określa je mianem Trigger.

Marka Sram proponuje nam szeroki wybór manetek obu typów. W przypadku niemal każdej z grup osprzętu oferowanych przez Sram możemy dobrać manetkę obrotową lub cynglową. Oba typy manetek tej firmy charakteryzują się wysoką precyzją przełożenia przy jednoczesnym użyciu niewielkiej siły do zmiany biegów. Zarówno manetki obrotowe, jak i cynglowe marki Sram są również produktami niezawodnymi, odpowiednimi dla każdego rodzaju roweru. Wybór jednej z opcji zależy wyłącznie od preferencji użytkownika i jego poczucia, że dany model będzie dla niego bardziej komfortowy.

Czym jest piasta rowerowa i jakie rodzaje piast ma w swojej ofercie Sram?

Sram produkuje również piasty, czyli środkowe części koła obracające się na osi przymocowanej do ramy. W przypadku piasty koła tylnego konieczna jest nieco bardziej złożona konstrukcja. Jest to spowodowane tym, że ? inaczej niż w przypadku przedniego koła ? tylna piasta musi zapewniać nie tylko swobodę obracania się koła na osi, lecz także umożliwiać odpowiednią pracę układu napędowego roweru. Dlatego też w przypadku piast tylnych należy zwrócić uwagę, do jakiego napędu są one dostosowane oraz koniecznie dobrać je odpowiednio do ilości biegów w kasecie.

Piasty Sram wykorzystują technologię łożysk maszynowych. Są one w ostatnim czasie jednym z najpopularniejszych rozwiązań dostępnych na rynku zarówno w rowerach miejskich czy trekkingowych, jak i w rowerach sportowych oraz górskich. Praca łożysk maszynowych jest bowiem o wiele swobodniejsza niż łożysk kulkowych, co jest odczuwalne podczas jazdy. Koła na łożyskach maszynowych raz wprawione w ruch kręcą się bardzo długo, nie wydając przy tym niemal żadnego dźwięku. Łożyska maszynowe są także wyjątkowo szczelne, dzięki czemu lepiej niż łożyska kulkowe radzą sobie w trudnych warunkach atmosferycznych. Serwisowanie łożyska tego typu jest natomiast absolutnie bezproblemowe ze względu na jego wyjątkowo prostą budowę. Wystarczy bowiem wyjąć całe łożysko i wymienić je na nowe. Dzisiaj Sram stawia na gotowe zestawy kół, oferując je w trzech wariantach: Rise, Roam i Rail. Znajdziemy w nich tak zaawansowane materiały, jak kompozyty węglowe i tytan. Są bardzo lekkie, odporne na uszkodzenia i kompatybilne z kasetami Sram w standardzie xD.

Czym charakteryzują się przerzutki Sram i jaka jest ich hierarchia? Co oznaczają symbole x4 czy x9 na produktach Sram?

Hierarchia przerzutek Sram jest widoczna właśnie w symbolach takich jak x4 czy x9. Kryją się za nimi bowiem oznaczenia danej grupy produktów, dedykowanej do określonego typu roweru oraz rekreacyjnego lub sportowego stylu jazdy. Grupy produktów charakteryzują się także przynależnością do określonych półek cenowych. Klasyfikacja grup przerzutek Sram wygląda następująco:

• XX1 oraz XX ? są to najdroższe serie przerzutek najwyższej jakości, przeznaczonych przede wszystkim dla profesjonalistów, sportowców i intensywnie trenujących amatorów,
• X01 oraz X0 ? to grupy produktów przeznaczone dla rowerów górskich, czyli do jazdy po trudnym i nierównym terenie,
• X1 i GX ? grupy dla zaawansowanych entuzjastów, którzy godzą się na nieco większą masę, bez poświęcania wytrzymałości i funkcjonalności. Trzy powyższe grupy występują również w wariancie dwunastobiegowym Eagle. 
• X9 ? to kategoria znajdująca się gdzieś na granicy wyższej i średniej półki produktów Sram, odpowiadająca modelom Shimano Deore,
• X7 ? ta grupa stanowi średnią półkę produktów Sram, odpowiadającą produktom z grupy Shimano Deore i Alivio,
• X5 ? to kolejny odpowiednik Shimano Deore, tym razem jednak znacznie tańszy i przeznaczony raczej dla rowerów średniej klasy. Obecnie Sram zrezygnował z produkcji grup niższych kategorii, kończąc swoją ofertę na X5.

Jak już wspomnieliśmy przy charakterystyce manetek, większości przerzutek wyprodukowanych przez firmę Sram wykorzystuje się standard naciągu linki 1:1. Oznacza to, że każdemu milimetrowi naciągnięcia linki odpowiada milimetr ruchu ramienia przerzutki. Jest to jedna z najważniejszych różnic pomiędzy produktami Sram i Shimano, w tych drugich bowiem standardem jest 1:2. W tym przypadku naciągnięcie linki o milimetr przesuwa ramię przerzutki o dwa milimetry. Dlatego bardzo ważnym jest dopasowanie odpowiednich przerzutek i manetek. Ze względu na tę istotną różnicę w działaniu nie zaleca się łączenia manetki Shimano z przerzutką Sram. Sram produkuje jednak modele manetek pasujące do przerzutek Shimano, dlatego połączenie przerzutki Shimano z manetką Sram to jedynie kwestia wyboru odpowiedniej manetki, dopasowanej do standardu 1:2.

Wybór odpowiedniego produktu z oferty Sram może ułatwić nam to, że manetki i przerzutki są oznaczane tymi samymi symbolami grupy. Ma to sygnalizować, że dane produkty są ze sobą kompatybilne, jednak w żadnym wypadku nie musimy kupować całego osprzętu Sram z jednej grupy produktów, na przykład X9. Ważne jest, aby dopasować odpowiednie części, które będą ze sobą efektywnie współdziałały i zapewnią nam najwyższy komfort jazdy w określonych warunkach.

Jakie grupy szosowe i MTB ma w swojej ofercie firma Sram?

Firma Sram ma obecnie w swojej ofercie zarówno grupy szosowe, jak i grupy MTB przeznaczone do rowerów górskich. W przypadku produktów z grup MTB większość elementów firmy Sram jest kompatybilna z elementami z odpowiedniej grupy produktów Shimano. Wśród grup MTB wyróżniamy grupy:

• SRAM XX1 (odpowiednik Shimano XTR),
• SRAM XX (odpowiednik Shimano Deore XT),
• SRAM X01 (odpowiednik grup Shimano Deore XT i SLX)
• SRAM X1 (odpowiednik Shimano SLX)
• SRAM GX (odpowiednik Shimano SLX i Deore),
• SRAM NX (odpowiednik Shimano Deore),
• SRAM X.9 (odpowiednik Shimano Deore),
• SRAM X.5 (odpowiednik Shimano Deore i Alivio),

W oznaczeniu, jak i aktualności grup panuje pewien chaos, dlatego można się spodziewać wycofania niektórych grup osprzętu i pozostawieniu tylko tych najistotniejszych.
Możemy również wyróżnić kilka grup szosowych marki Sram. Grupy szosowe Sram nie są jednak kompatybilne z produktami Shimano, dlatego należy koniecznie pamiętać o wyborze odpowiednich części z danej grupy Sram. Są to:

• SRAM Red/Red eTap,
• SRAM Force / Force 1,
• SRAM Rival / Rival 1,
• SRAM Apex/Apex 1,
• SRAM S-series.

Nowości w ofercie Sram: czym charakteryzuje się nowa grupa Sram GX Eagle?

Sram GX Eagle to dwunastobiegowa grupa produktów wprowadzonych przez Sram na polski rynek dopiero w 2017 roku. Jest ona jedną z najtańszych grup oferowanych przez firmę pod nazwą Sram Eagle, a wszystkie jej elementy zapewnią nam najwyższy komfort jazdy przy jednoczesnym utrzymaniu wyjątkowo przystępnej i niewygórowanej ceny. W serii Sram GX Eagle znajdziemy między innymi:

• korby z zębatkami wykonane z wytrzymałych stopów stali, zapewniających trwałość. Specjalny profil zębów, który mogliśmy już zobaczyć w produktach z droższej serii Sram Eagle, został zachowany, co zarówno obniża ich zużycie, jak i przyczynia się do o wiele lepszego podtrzymania łańcucha na zębatce. Korby natomiast wykonane są z nowoczesnego stopu aluminium, który cechuje się wysoką wytrzymałością i niewielkim ciężarem. Korby są odpowiednio przystosowane do łańcuchów produkowanych przez Sram i nie zaleca się łączenia ich z łańcuchami innych producentów. 
• nową wersję sztandarowego produktu Sram, czyli manetki GX Eagle Grip Shift. Trzydzieści lat po premierze, kultowe już GripShifty pojawiają się po raz kolejny w unowocześnionej i bardziej wytrzymałej postaci. 
• kasety wykonane w technologii Full Pin, co pozwala na połączenie wyjątkowo dużej kasety o liczbie zębatek od 10 aż do 50(!) w stosunkowo lekkie urządzenie. Do obniżenia wagi kasety przyczynia się także wykonanie największej zębatki ze stopu aluminium, podczas gdy pozostałe, mniejsze zębatki wykonane są ze stali. Otwarta konstrukcja kasety zapobiega trudnym zabrudzeniom, co wiąże się z dłuższą trwałością urządzenia, a zastosowana przy jej produkcji technologia X-Glide 2 zdecydowanie zwiększa łatwość zmiany biegów.
• przerzutki GX Eagle, które zostały dostosowane specjalnie do potrzeb obsługi wyjątkowo dużej zębatki. Przerzutki z tej serii są także wyposażone w tłumik drgań i skonstruowane w taki sposób, aby zmiana biegu nie wiązała się ze słyszalnym dźwiękiem. W przerzutkach GX Eagle postawiono zatem na bezszelestną zmianę biegów i całkowitą kompatybilność z pięćdziesięcioma ząbkami największej zębatki, jaką Sram ma obecnie w swojej ofercie.
• łańcuchy wyprodukowane przy użyciu technologii Eagle PowerLock i Flow Link. Pomimo znacznie niższej ceny łańcuch ten został wyprodukowany i wyprofilowany niemal tak samo jak łańcuchy z o wiele droższych grup. Ze względu na podwyższoną wytrzymałość będzie dobrym rozwiązaniem dla tych rowerzystów, którzy często muszą zmieniać łańcuchy. Jego wytrzymała konstrukcja zmniejszy bowiem częstotliwość konieczności wymian, dzięki czemu komfort użytkowania roweru zdecydowanie wzrośnie.