Fat bike to typ roweru skierowany przede wszystkim do użytkowników, którzy chcą korzystać ze swojego jednośladu w warunkach jeszcze bardziej wymagających niż te, do jakich przystosowany jest rower górski. Ten bowiem jest zasadniczo wszechstronnym pojazdem ? i po szosie pojedzie, i w lekkim terenie, po drogach gruntowych, po szlakach w górach i lasach, a przy dobrych umiejętnościach kolarza, przetoczy się nawet tam, gdzie ciężko przejść na nogach. Typowy ?góral? utknie jedynie wtedy, kiedy grunt pod jego kołami będzie zbyt grząski ? w błocie, śniegu lub piasku. Chęć eksplorowania takich terenów była początkiem roweru z bardzo dużymi oponami ? tak dużymi, że konieczne było stworzenie nowego roweru niemal od podstaw. Tak powstał fat bike.
Spis treści:
Czym jest fat bike?
Niecodzienne koła i opony
Czy specyficzne koła wpływają na ramę?
Jak dobrać ramę do wzrostu?
Napęd elektryczny ? do jazdy w najtrudniejszych warunkach
Opinie użytkowników
Fat bike marki Specialized i Cube w sklepie Im-Motion
Kiedy warto zainwestować w rower tego typu?
Czym jest i do czego służy rower typu fat bike?
Czym jednak właściwie są i do czego służą rowery typu fat bike? Sam model określany mianem ?fat bike? nie doczekał się swojej polskiej nazwy, która mogłaby zostać wpisana w słownik i przyjąć się na stałe. Jest wielce prawdopodobne, że wynika to nie tylko ze znajomości przynajmniej podstaw języka angielskiego u młodszego pokolenia, które stanowi główną grupę docelową korzystającą z tego modelu rowerów, ale też z tego, że ten typ roweru jest relatywnie ?świeżynką? na rynku rowerowym. W mowie potocznej użyjemy sformułowania ?grubas?, ?fat? albo po prostu właśnie angielskiego ?fat bike?. Każde z tych określeń w oczywisty sposób odnosi się przede wszystkim do bardzo grubych opon, które optycznie czynią fat bike'i ciężkimi. W rzeczywistości jednak nie jest wcale tak źle, jak na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać. Wysokiej klasy fat bike będzie ważył tyle, co rower z pełną amortyzacją klasy enduro, czyli maksymalnie ok. 14 kilogramów. Są oczywiście i bardziej wybitne jednostki, wyposażone w najlżejszy dostępny na rynku osprzęt, których masa nie przekracza nawet górnej granicy 12 kilogramów. Osiągnięcie tak niskiej masy wiąże się jednak z bardzo dużymi kosztami, co jak na rower użytkowany sezonowo może nie mieć uzasadnienia.
Rowery fat bike były na początku wykonywane wyłącznie przez pasjonatów jazdy na rowerach górskich w wyjątkowo trudnych terenach. Wkrótce jednak trend zauważyły również firmy produkujące rowery i zaczęły powstawać pierwsze profesjonalne modele fat bike'ów, czyli rowerów charakteryzujących się przede wszystkim rozpoznawalni szerokimi oponami, znacznie szerszymi niż w klasycznych rowerach górskich. Dziś na rynku nie brakuje firm zajmujących się produkcją nie tylko rowerów miejskich, crossowych czy górskich, zwanych również MTB, lecz także fat bike'ów. Również w Polsce pojawiają się one coraz częściej, co od kilku lat zauważamy już nie tylko przy okazji różnego typu specjalistycznych targów rowerowych, ale też w miastach. Choć rowery tego typu zdecydowanie nie są przeznaczone do jazdy miejskiej, nie brakuje dziś jednak osób, które chcąc się wyróżnić na miejskich ścieżkach, postanawiają zakupić rower typu fat bike. Choć fat bike jest bowiem znacznie mniej uniwersalny od typowego roweru górskiego, na którym ze względną łatwością możemy poruszać się również po mieście, nie powinien on nam sprawić większego problemu przy miejskiej jeździe. Nie wystartujemy nim jednak z pewnością w maratonie rowerowym, gdyż jego opony są na tyle szerokie i stawiają na tyle wysoki opór, że będziemy się poruszać raczej stosunkowo wolno, a rozpędzenie się zajmie nam dłuższy czas i zużyje mnóstwo energii.
To, co wyróżnia rowery fat bike, czyli koła i opony
Punktem wyjścia dla kół większości fat bike'ów były koła w rozmiarze 26 cali i głównie taki rozmiar bazowy spotkamy dziś w większości modeli tego typu dostępnych na rynku. Dziś istnieje jednak jeszcze wariant z kołami w rozmiarze 27,5 cala. Ponadto niektórzy z producentów wprowadzają do swoich ofert modele fat bike'ów przeznaczone dla dzieci i młodzieży ? znajdziemy więc także ?grubasy? o oponach o średnicy 20 lub 24 cali i szerokości od czterech cali wzwyż. Jedna z popularniejszych marek zajmujących się produkcją fat bike'ów, czyli marka Specialized, oferuje nam również dziecięce modele rowerów z grubszą oponą. Opona nie jest tak szeroka jak w modelach Fat Bike dla dorosłych, ale producenci podkreślają zaletę stosowania opon grubszych niż standardowe. Zarówno Specialized, jak i inne marki oferujące fat bike'i, takie jak choćby Giant czy Cube, zajmują się jednak przede wszystkim produkcją stosunkowo tradycyjnych modeli fat bike'ów dla starszej młodzieży oraz dorosłych.
Czy koła i opony rowerów fat bike wyróżniają się tylko tym, że są widocznie grubsze od tych stosowanych w innych typach rowerów? Teoretycznie tak. Dla przykładu możemy przyjrzeć się modelowi Specialized Fatboy, który toczy się na oponach 26 x 4,8 cala. Tak, jego koła ? podobnie jak koła innych modeli rowerów fat bike ? mogą mieć nawet niemal pięć cali szerokości! W przeliczeniu na system metryczny jest to nieco ponad 12 centymetrów. Warto porównać tę wartość z typowymi szerokościami opon w innych typach rowerów. Najcieńszych opon o szerokości nieprzekraczającej raczej 28 milimetrów używa się zwykle w rowerach szosowych. Nieco grubsze opony zamontujemy w rowerze trekkingowym, crossowym czy miejskim ? tu optymalna szerokość opon to od 32 do 47 mm. Rowery górskie wykorzystują zwykle opony o szerokości od 1,95'', czyli niecałych 50 mm, do 2,4'', czyli nieco ponad 60 mm.
Montaż tak szerokich opon wymaga zarazem wyposażenia roweru w specjalne obręcze. Mogą one w zależności od szerokości opony w danym modelu być nawet czterokrotnie szersze niż w typowym rowerze MTB! Zwykle posiadają one dodatkowo specjalne wycięcia w profilu, znacznie obniżające masę obręczy, a tym samym masę rotowaną koła. Jest to bardzo istotny parametr nie tylko dla fat bike'ów, ale ogólnie dla każdego roweru. Im lżejsze koła, tym lepiej. Im mniej masy odsuniętej od osi koła, czyli na obręczy, oponie i dętce (jeśli jest, ale o tym za chwilę), tym koło osiąga lepsze przyspieszenia i skuteczniej hamuje. Dlatego też tylko opony wysokiej klasy, czyli takie, które są lekkie, mają mocne boczne ścianki, sprawdzony bieżnik i są wykonane ze specjalnie dobranej mieszanki gumy są w stanie sprawić, że fat bike będzie prowadził się pewnie, precyzyjnie i... lekko!
O dziwo, wbrew swojemu wizerunkowi, wysokiej klasy fat bike jest w stanie pokazać pazur w trudnym terenie, oferując wirtualnie nieskończoną przyczepność i bardzo duży komfort. Żeby dodatkowo odchudzić koła, często stosuje się system bezdętkowy. Zwykła dętka może ważyć nawet 600 gramów, lekka ? ok. 350. Zastąpienie dętki specjalnym uszczelniaczem pozwala zredukować masę każdego koła nawet o pół kilograma, a każdy kolarz wie, że masa oszczędzona na kołach liczy się podwójnie, czyli przynosi największe efekty. Przy okazji warto podkreślić, że na fat bike'ach jeździmy z niskim ciśnieniem powietrza w oponach tak, aby w pełni wykorzystać ich potencjał i przyczepność.
Czy specyficzne koła rowerów fat bike wpływają na ramę i inne części roweru?
Specyficzne koła, w które wyposażone są rowery fat bike, pociągnęły za sobą zmiany w niemal całym rowerze, w tym także w ramie. Ramy fat bików bowiem są znacznie szersze od ram tradycyjnych rowerów górskich, crossów czy modeli miejskich. Podobnie poszerzone zostały tu widelce, a korby i pedały mają szerszy rozstaw, nazywany często współczynnikiem Q. Im jest większy, tym gorzej. Wiąże się to z tym, że im wyższy jest współczynnik Q, tym bardziej na rowerze siadamy jak na koniu. Trudniej się wówczas także pedałuje, a stawy kolanowe kolarza są znacznie bardziej obciążone. Problem ten dotyczy praktycznie wszystkich fat bików. Dodatkowo tanie fat bike są ciężkie i na dłuższą metę po prostu zupełnie niepraktyczne.
Z racji dużej powierzchni kontaktu opony z podłożem, w modelach typu fat bike stosuje się szerokie kierownice. Nie są one jednak szersze niż w wyczynowych rowerach górskich klasy enduro. Jak w każdym rowerze do jazdy terenowej, przydaje się tu również zdalnie regulowana sztyca, dzięki której zmieniamy położenie siodełka w czasie jazdy bez potrzeby zatrzymywania się. Przerzutki, manetki, hamulce ? to są elementy wspólne ze zwykłymi rowerami górskimi. Sprawdzą się oczywiście komponenty wyższej klasy, zwłaszcza jeśli zamierzamy używać naszego fat bike'a zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem, czyli w śniegu, błocie, piachu i w totalnych bezdrożach. Warto w tym miejscu wspomnieć jednak, że pierwsze fat bike'i nie powstały wcale na Alasce jako rowery do pokonywania śnieżnych bezdroży, choć dziś również tam są wykorzystywane. Po raz pierwszy rowery na grubych oponach wymyślono bowiem jako środek transportu na piaszczystych pustyniach pod koniec XX wieku.
Jak dobrać rozmiar ramy roweru fat bike do wzrostu i postury przyszłego użytkownika?
Aby dobrać rozmiar ramy roweru typu fat bike do wzrostu i postury przyszłego użytkownika, najlepiej jest samodzielnie wybrać się do sklepu rowerowego posiadającego fat bike'i w swojej ofercie i przymierzyć się do kilku modeli w różnych rozmiarach. Dzięki temu dowiemy się, jaki rozmiar będzie dla nas najodpowiedniejszy. Istnieją jednak różnego rodzaju tabele, które mogą zasugerować nam, w jaki przedział rozmiarów powinniśmy celować. Wykorzystuje się w nich jednak nie wzrost, lecz długość nogi od wewnętrznej strony. Pozwala to na uniknięcie problemów z dopasowaniem rozmiaru wynikających z różnic w proporcjach w wymiarach kobiet i mężczyzn ? panie mogą bowiem mieć dłuższe nogi przy mniejszym wzroście, a panowie być wyżsi, ale mieć nogi nieznacznie krótsze w stosunku do reszty ciała. Zgodnie z większością istniejących tabel dotyczących rozmiarów rowerów fat bike, zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn najprawdopodobniej odpowiednie będą następujące rozmiary:
| Długość nogi | Rozmiar ramy |
| 71-73 cm | 16'' |
| 74-77 cm | 17'' |
| 78-82 cm | 18'' |
| 83-86 cm | 19'' |
| 87-91 cm | 20'' |
| 92-95 cm | 21' |
Opinie użytkowników o rowerach fat bike
Opinie użytkowników korzystających z rowerów fat bike właśnie w takich warunkach, do których rowery tego typu zostały zaprojektowane ? czyli na grząskim i niezbyt przyjaznym innym typom rowerów terenie ? są zdecydowanie pozytywne. Rowery te po prostu świetnie sprawdzają się w swojej roli. Ponadto podczas gdy rower typu fat bike dzięki szerszym oponom pozwala nam jeździć nawet w najtrudniejszym terenie ? zwłaszcza wówczas, gdy posiadamy model wyposażony dodatkowo w napęd elektryczny ? sama jazda fat bike'iem nie wymaga specjalnych umiejętności. Wymaga jednak z pewnością przyzwyczajenia się do tego, że rower wygląda na bardzo ciężki i choć wcale taki nie jest ? 13-14 kilogramów ważyć mogą nawet dobrze wyposażone rowery MTB! ? to jednak jazda na nim wymaga użycia większej siły, niż w przypadku klasycznych rowerów górskich.
Użytkownicy rowerów fat bike podkreślają również, że na początku znajomości z modelami tego typu trzeba przyzwyczaić się do faktu, że koła wydają się właściwie prawie nienapompowane. W przypadku fat bike'ów odpowiednie ciśnienie powietrza w kołach wynosi bowiem zaledwie od 0,4 do maksymalnie 2 barów! Dla porównania, ciśnienie w kołach roweru miejskiego ? w zależności od wagi użytkownika ? powinno mieścić się pomiędzy 2 a 7,5 barów, rowery górskie cechują się ciśnieniem od 2 do 4,5 bara, a w rowerze szosowym powinno ono osiągać wartości od minimum 6 do maksimum 9 barów. Jak już wspomnieliśmy, słabo napompowane koła odpowiadają za przyczepność oraz ? częściowo ? za amortyzację. Według kolarzy jeżdżących na fat bike'ach spełniają one swoją rolę idealnie.
Zanim zaczniemy jednak wybierać się nim w naprawdę trudne, piaszczyste, błotniste czy zaśnieżone trasy, powinniśmy koniecznie ?nauczyć się? naszego nowego roweru tak, aby być świadomym tego jak się nim jeździ i jak się prowadzi ten typ roweru. Zwłaszcza osobom korzystającym na co dzień z rowerów miejskich czy nawet z rowerów górskich, ale w warunkach, w których poradziłby sobie nawet lepszy ?mieszczuch?, potrzebna będzie duża doza wiary w to, że że nasz fat bike przejedzie tam, gdzie wydawałoby się, że każdy rower powinien utknąć.
Użytkownicy podkreślają także, że największą wygodę w korzystaniu z fat bike'ów gwarantuje im zachowanie przez rower impetu i wysokiej kadencji, czyli dużej częstotliwości pedałowania, które jest kluczowe w przejeżdżaniu przez najbardziej grząskie odcinki. Ponadto z idealnie ustawionym do naszej wagi ciśnieniem w oponach jesteśmy w stanie uzyskać bardzo wysoki komfort jazdy, bezpieczeństwo i trakcję w praktycznie każdych warunkach ? niezależnie od piasku, błota, śniegu czy innych niesprzyjających właściwości terenu, po którym będziemy się przemieszczać.
Jeżeli więc zależy nam na rowerze, który będzie w stanie przejechać przez najbardziej grząskie tereny, warto zainwestować w dobrej jakości model roweru fat bike. Choć modele tego typu mogą być dużo droższe niż podstawowe typy rowerów górskich, które możemy kupić już za niewiele ponad tysiąc złotych, z pewnością o wiele lepiej sprawdzą się w długich i trudnych trasach. Pamiętajmy jednak, że ze względu na opory toczenia grubych opon rower typu fat bike nie zawsze poradzi sobie na naprawdę górzystym terenie, a podjazdy pod górę będą wymagały od nas zdecydowanie więcej energii. Jeśli jednak jesteśmy użytkownikami rozważającymi w ogóle trudną jazdę w grząskim terenie, z pewnością zdajemy sobie z tego sprawę, a lata treningów zagwarantują nam komfort nawet w przypadku modelu fat bike ważącego około 15 kilogramów!
Fat bike z napędem elektrycznym ? do jazdy w najtrudniejszych warunkach
Jak już wspomnieliśmy, wśród różnego typu modeli rowerów fat bike dostępnych obecnie na rynku znajdziemy między innymi rowery elektryczne. Wyposażone są one w dodatkowy napęd elektryczny umieszczony w korbie lub w piaście, dzięki któremu możemy z łatwością pokonywać nawet najtrudniejsze tereny. Piaszczysty podjazd pod górę lub zaśnieżone pagórki w lesie? Elektryczne rowery typu fat bike pozwolą nam przejechać przez nie bez większego kłopotu!
Dzięki wsparciu dobranego do modelu silnika możemy pedałować na rowerze typu fat bike bez większego wysiłku, co pozwoli nam pokonać nawet najbardziej wymagającą trasę. W przypadku elektrycznych rowerów typu fat bike łatwość ta nie opiera się jednak tylko i wyłącznie na napędzie elektrycznym, który wspomaga siłę naszych mięśni i pozwala w przypadku stosunkowo prostych tras na jazdę bez zbytniego wysiłku. Dodatkową zaletą jest tu bowiem... sama budowa roweru. Połączenie elektrycznego silnika z szerokimi, miękkimi oponami o odpowiedniej przyczepności, a także ramy zapewniającej idealną amortyzację wszelkich uderzeń oraz wstrząsów możemy bowiem na naszym fat bike'u przejechać absolutnie każdą drogę ? nawet taką, na której musiałby się poddać kolarz jadący na najlepiej wyposażonym modelu roweru górskiego.
Fat bike marek Specialized i Cube w sklepie Im-Motion
Wśród marek z oferty firmy IM Motion tylko dwóch producentów proponuje fat bike'i ? Specialized i Cube. Do najpopularniejszych należą jednak bez wątpienia te produkowane właśnie przez pierwszą z nich ? Specialized, a zwłaszcza wspomniany już przez nas model Specialized Fatboy. Niezależnie jednak od tego, czy zastanawiamy się nad kupnem Fatboya, czy może interesują nas inne modele z kategorii fat bike'ów, warto odwiedzić jedną ze stacjonarnych siedzib wrocławskiego sklepu IM Motion. Klient może samodzielnie się przekonać, czy taki wynalazek jest w ogóle odpowiedni dla niego, a także dobrać w razie potrzeby odpowiedni rozmiar roweru.
Rozważając kupno roweru typu fat bike, powinniśmy jednak zawsze pamiętać, że taki rower jako jedyny rower, który zamierzamy posiadać, to niezbyt dobry pomysł. Fat bike jest odpowiednią propozycją dla osób, które uwielbiają niemal sportową jazdę górską i chciałyby rozszerzyć swoją kolekcję sprzętu o coś, co jest w stanie jeździć w nawet najgorszych warunkach pogodowych i po najmniej dogodnych trasach, bo w końcu z myślą o śniegu, błocie i piasku powstawały pierwsze faty. Jeżeli jednak jesteśmy użytkownikami rowerów miejskich czy trekkingowych, które służą nam tylko do jazdy rekreacyjnej po stosunkowo płaskim i ubitym lub utwardzonym terenie, rower typu fat bike ? a właściwie warunki, do których został on przystosowany ? mogą być dla nas nieco zbyt wymagające.
Kiedy warto zainwestować w dobry model roweru typu fat bike?
Rowery fat bike są modelami sprawnymi w każdym terenie ? ich szerokie i niezbyt mocno napompowane opony zapewnią nam przyczepność właściwie w każdym terenie niezależnie od warunków pogodowych. Jeżeli więc lubimy zboczyć z utartej ścieżki podczas naszych podróży po górach i lasach rowerem górskim i zdarza nam się natrafić na tereny mocno piaszczyste lub niemal bagniste, jest to z pewnością odpowiedni model dla nas. Przyda się on również tym, którzy nie lubią ze sportowej i wyczynowej jazdy rezygnować zimą, gdyż opony z pewnością dobrze będą się trzymały pokrytej grubą warstwą śniegu powierzchni. Rowery tego typu sprawdzą się zimą również wówczas, gdy planujemy jeździć po mieście w kiepskich warunkach pogodowych ? zwłaszcza, jeżeli odśnieżanie ścieżek rowerowych oraz chodników dla pieszych pozostawia w naszym miejscu zamieszkania wiele do życzenia. W takich przypadkach jest to bowiem znacznie bezpieczniejsze rozwiązanie niż próba jazdy po zamarzniętych i ośnieżonych chodnikach czy ulicach rowerem miejskim czy trekkingowym, a to, że do rozpędzenia się potrzebować będziemy więcej siły z pewnością przyda nam się podczas leniwego sezonu zimowego, kiedy zwykle nie uprawiamy zbyt dużo sportu, i pozwoli utrzymać sprawność fizyczną na poziomie, do którego doszliśmy zeszłego lata.
